Về việc hàng chục tàu cá của Trung Quốc vây tàu cá Việt Nam và đâm chìm một tàu cá của ta khiến 10 ngư dân gặp nạn ngày 26/5, ông đánh giá thế nào về động thái này của Trung Quốc?

- Quan hệ giữa ngư dân Việt Nam với ngư dân Trung Quốc ở khu vực này đang rất nóng bỏng. Tuy vậy, việc này không phải diễn ra bây giờ mà trước đây đã diễn ra khá thường xuyên. Nhưng trong thời điểm này, Trung Quốc huy động lực lượng tàu cá vỏ sắt kết hợp với các lực lượng tàu khác bảo vệ giàn khoan, rất hung hăng trong hoạt động vì sau họ có các lực lượng khác hỗ trợ, bảo vệ.

Với số lượng đông, họ dễ dàng tấn công tàu cá Việt Nam. Việc làm đó là phi pháp, rất thiếu thiện chí. Chúng ta có thể coi hành động đó là hành động khiêu khích, dùng sức mạnh tấn công ngư dân của ta trên ngư trường quen thuộc của Việt Nam.

Qua vụ việc này cũng như những sự việc tương tự, theo ông việc hỗ trợ, bảo vệ ngư dân của mình trên biển cần được khắc phục ra sao để ngư dân yên tâm bám biển?

- Kiểm ngư của mình mới thành lập nên chưa đủ lực lượng lớn mạnh, còn kiểm ngư của phía Trung Quốc được tổ chức quy củ, thành vùng. Tốt nhất về phía chúng ta, ngư dân ra biển phải tổ chức thành tập đoàn, đội, có chỉ huy và phương án đối phó khi gặp tàu Trung Quốc. Ở nước ngoài, ngư dân người ta thuê các lực lượng bảo vệ khi đi biển (như ở Thái Lan thuê cả không quân, hải quân) nhưng là để tự bảo vệ mình trước cướp biển.

 Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh – nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng

Việt Nam có nên tiến hành đòi bồi thường đối với Trung Quốc sau những sự việc như thế này, thưa ông?

- Hành động của Trung Quốc như vừa rồi là rất phổ biến, thậm chí còn có hành vi cướp ngư cụ, cá của ngư dân, tịch thu phương tiện truyền thông của ngư dân… Theo luật pháp quốc tế, tôi cho rằng Việt Nam phải yêu cầu phía Trung Quốc bồi thường trong sự việc này.

Những hành động này dường như thể hiện việc Trung Quốc đang có dấu hiệu ngày càng leo thang trong các hoạt động phi pháp trên Biển Đông?

- Không chỉ tàu cá mà các tàu khác của Trung Quốc cũng đang tấn công tàu của ta. Những việc làm đó của họ đều có kế hoạch trước chứ không phải ngẫu hứng hay vô tình. Thường trong quân sự hay làm bất cứ việc gì đều chia thành các giai đoạn khác nhau.

Như vừa rồi, giai đoạn quyết liệt nhất là Trung Quốc đặt giàn khoan xuống vùng biển Việt Nam nên họ huy động lực lượng rất đông để bảo vệ. Còn giai đoạn này, khi đã định vị được giàn khoan, lực lượng đã vững chắc, nhiều khả năng Trung Quốc sẽ tiếp tục triển khai rộng hơn lực lượng của họ. Mình phải kiên quyết chứ nếu chùn bước là Trung Quốc sẽ lại lấn tới. Như vậy chúng ta càng thêm lo ngại cho ngư dân Việt Nam khi đánh bắt cá trong vùng biển Hoàng Sa?

- Chính phủ, nhân dân và ngư dân Việt Nam đặc biệt lo ngại trước những hành động ngày càng có dấu hiệu leo thang của phía Trung Quốc. Nhưng với trách nhiệm không chỉ vì mưu sinh mà còn là nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền Tổ quốc, ngư dân ta vẫn kiên cường bám biển. Tôi nghĩ ngư dân của mình vẫn sẽ tiếp tục kiên cường bám biển.

Với tư cách ĐBQH, ông muốn gửi gắm thông điệp gì qua những hành động này của phía Trung Quốc?

- Tôi kêu gọi ngư dân Trung Quốc và các lực lượng khác nên kiềm chế, không thực hiện những việc làm vi phạm luật pháp quốc tế trên biển Đông, đây là những hành động không thể chấp nhận.

Tôi cũng kêu gọi ngư dân của ta một mặt kiềm chế trước những hành vi khiêu khích của Trung Quốc, mặt khác cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất những va chạm với tàu Trung Quốc tránh tổn thất. Còn với lực lượng chấp pháp của Việt Nam, ngoài việc đấu tranh bảo vệ chủ quyền, họ cũng có trách nhiệm bảo vệ ngư dân đánh bắt hải sản trên biển, kiểm soát việc đấu tranh thực thi luật pháp trên biển.

Ông đánh giá thế nào về động thái Bộ Ngoại giao Việt Nam triệu đại diện của Đại sứ quán Trung Quốc tới để trao công hàm phản đối việc tàu cá Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam?

- Về đấu tranh ngoại giao, tôi cho việc làm này là rất cần thiết để tỏ thái độ kiên quyết của Chính phủ chúng ta với những hành động của Trung Quốc.

Xin cảm ơn ông!